Starożytne mity i sagi o Harrym Potterze opowiadają jedną wieczną historię. Dlaczego - wyjaśnia kulturolog Oksana Sedykh

Przez tysiące lat ludzkość wymyśliła tak wiele baśni i legend, że nie sposób ich policzyć. Ale naukowcy twierdzą, że każda historia, która rezonuje ze słuchaczami, czytelnikami lub widzami, opiera się na tym samym schemacie.

Jaki to spisek i skąd się wziął, zorientowali się filozof Oksana Sedykh i dziennikarz Boris Vedensky. Ich rozmowa wysłane na kanale YouTube”Podstawy", i zrobiliśmy podsumowanie.

Inicjacja to ważny etap w życiu człowieka

W losach ludzi z różnych okresów historycznych i klas istnieje jeden wspólny szczegół. Łączy zarówno starożytnych mieszkańców, którzy niedawno wyłonili się z jaskiń, jak i współczesnych mieszkańców cyfrowego świata. Oto ona: każda osoba musi przejść testy, które pomogą jej wznieść się na kolejny etap rozwoju.

W grze komputerowej może to nastąpić mechanicznie. Zgromadzono określoną ilość doświadczenia - otwórz następny poziom. W życiu wszystko jest inne. Każde większe przejście wiąże się z rytuałem inicjacji. Lub, jak nazywają to naukowcy, proces inicjacji.

Może to wyglądać inaczej. Ale jest tylko jeden scenariusz.

1. Osoba traci poczucie komfortu

Warunki życia, które wcześniej wydawały się normalne, przestają odpowiadać bohaterowi. Kiedy sytuacja staje się nie do zniesienia, decyduje: coś jest potrzebne zmiana.

Człowiek może odkładać zmiany, próbować dostosować się do rzeczywistości. Ale prędzej czy później nadal rozumie, że nie powinien się dłużej wahać. Chce czegoś nowego, ale nieznanego. Inaczej rozczarowanie i tęsknota.

2. Bohater trafia do innego środowiska i przechodzi poważną próbę.

W tym pomaga człowiekowi doświadczenie, które zgromadził na poprzednim etapie. Ważny warunek: inicjator doskonale wie, że może mu się nie udać. Na przykład kandydat zdaje egzaminy wstępne egzaminy do uniwersytetu na specjalizację kreatywną i nie może przejść przez konkurs. Lub kandydat wykonuje trudne zadanie testowe, ale inną osobę można zatrudnić na ciekawą i prestiżową pracę.

Jednym z analogów takich testów w starożytności jest rytuał inicjacji w myśliwych. To prawda, że ​​\u200b\u200bta inicjacja była znacznie poważniejsza. Mogło się to zdarzyć tak: po pewnym rytuale młodzi ludzie udali się do lasu, aby pokonać dziką bestię.

Kto wrócił z trofeami - brawo, jest zaszczycony jako dorosły. Kto przegrał i opuścił walkę, jeszcze nie dorósł. Za rok będzie miał szansę na ponowną inicjację. Cóż, jeśli ktoś został w lesie - szkoda. Nie mógł więc wrócić z innego świata.

3. Ten, który zdał test, rozpoczyna nowy etap życia

Osoba dostaje zupełnie inną rolę niż wcześniej. Wchodzi w nową grę z innymi zasadami. Tak więc bohater zaczyna uczyć się od nowa.

Na przykład w nowej pracy musi opanować nieznane narzędzia i radzić sobie z nietypowymi obowiązkami. Ale do takich zmian łatwo się przyzwyczaić. Są poważniejsze etapy - małżeństwo i narodziny dziecka. Przynoszą zmiany, których dana osoba mogła wcześniej nie podejrzewać. Innym ważnym przejściem jest śmierć. Ci, którzy są na zawsze zrywa z ukochaną osobą, zostanie to potwierdzone.

Tak więc przez całe życie przechodzimy od statusu do statusu, z jednego poziomu na drugi. A potem cykl się powtarza.

Wszystkie historie świata są historiami inicjacji

Stwierdzenie, że dana osoba musi okresowo opuszczać strefę komfortu, nie zostało wymyślone przez współczesnych psychologów. Każdemu z nas, prędzej czy później, zdarzają się okoliczności, w których jest to niezbędne.

Proces przechodzenia z etapu na etap wydaje nam się całkiem naturalny: ludzkość żyje według tego scenariusza od epoki kamienia łupanego. Dlatego wszystko mity, legendy, opowieści, przypowieści, ballady i inne ustne i pisane historie opowiadają o tym samym. Ich głównym celem jest pokazanie, jak człowiek przechodzi inicjację, co mu w tym pomaga. I co powinni wiedzieć ci, którzy teraz dopiero przygotowują się do inicjacji.

Im jaśniejsza historia, im więcej zawiera emocjonalnych informacji dla tych, którzy wciąż stoją w obliczu prób, tym bardziej jest cenna. I bardziej prawdopodobne jest, że legenda, powieść lub saga filmowa zyska wielu oddanych fanów. W końcu takie historie świadczą o tym, że nawet z najtrudniejszych prób można wyjść żywym i przemienionym. I pokazują, jakim musi być bohater, aby odnieść sukces.

We wszystkich popularnych opowieściach świata jest jeden „bohater o tysiącu twarzy”

Najsłynniejsze badanie na temat opowieści wspólnych dla całej ludzkości przeprowadził Joseph Campbell. W 1949 roku jego książka pt.bohater o tysiącu twarzy». Opisał w nim szczegółowo schemat, który można znaleźć w rosyjskich bajkach, opowieściach biblijnych i mitach starożytnej Grecji. Nowoczesne bestsellery są również budowane zgodnie z tym algorytmem.

Monomit, o którym mówił Campbell, ma trzy główne etapy:

1. Exodus. Bohater nie może lub nie chce dłużej przebywać w tych samych warunkach. Słyszy wezwanie, które zaprasza go do opuszczenia znajomego otoczenia i udania się do innego świata. Następnie bohater trafia przez swego rodzaju portal do zupełnie innego uniwersum, gdzie będzie musiał przejść poważne testy. W rosyjskich baśniach chata Baby Jagi często staje się takim portalem, a ciemny las czy królestwa „za dalekimi krainami” stają się nowym niebezpiecznym światem.
2. Inicjacja. Na tym etapie bohater uczy się, spotyka pomocników i spotyka się z wrogami. Następnie przechodzi wszystkie wymagane testy i nabiera sił. Przykładem jest rok szkolny w Hogwarcie. Tam bohaterowie opanowują całą mądrość magii, a także stawiają czoła rozmaitym niebezpieczeństwom, które z trudem pokonują.
3. Powrót. Bohater może wrócić do dawnego świata, ale już nie wygląda Były własny. Otrzymał nowe możliwości i otworzył horyzonty, których wcześniej nawet nie widział. Teraz bohater może ulepszyć swój dawny świat. Przykładem jest powrót Iwana Carewicza do domu po wykonaniu wszystkich zadań. Zdał testy, przyniósł ognistego ptaka i otrzymał wiele magicznych prezentów.

Kiedy oglądamy lub czytamy historię, często utożsamiamy się z głównymi bohaterami. Tak więc razem z nimi przechodzimy całą drogę zmian. Wydaje nam się, że uczymy się ich lekcji, zdobywamy ich doświadczenie, razem z nimi dokonujemy odkryć.

George Lucas nie ukrywał, że stworzył Gwiezdne Wojny dokładnie według schematu zaproponowanego przez Campbella. Dlatego autor „Bohatera o tysiącu twarzy” uważany jest za dziadka „Gwiezdnych wojen”. U podstaw leży ta sama zasada budowy działki przeboje o Iron Manie czy Spidermanie. Według tego samego algorytmu powstała saga o Harrym Potterze.

Czytamy lub oglądamy te historie i też stajemy się trochę lepsi. Przynajmniej lubimy tak myśleć.